کلاهبرداری از طریق پیامک
جرم کلاهبرداری از طریق پیامک معمولاً به عنوان یک نوع کلاهبرداری الکترونیکی (سایبری) مطرح است. در این حالت، فرد کلاهبردار از ویژگی‌های فناوری ارتباطات، به ویژه پیامک، برای ارسال پیام‌های فریبنده به افراد برای ترغیب آنها به انجام اقدامات خاص یا انتقال وجوه مالی به حسابه‌های کلاهبرداری استفاده می‌کند.
تعریفی از جرم کلاهبرداری از طریق پیامک می‌تواند به شرح زیر باشد:
«هرگونه فرآیند یا فعالیتی که توسط یک فرد با استفاده از پیامک (SMS) انجام شود و هدف آن، تحریک یا فریب افراد به انجام اقدامات نامناسب، مثل انتقال وجه، ارائه اطلاعات حساس، یا اقدامات مشابه باشد تا به نتیجه‌ای منجر شود که در آن شخص کلاهبردار موفق به به دست آوردن مال یا منافع غیرقانونی از افراد زیان‌دیده شود. این عمل ممکن است شامل فریب و حیله‌های الکترونیکی باشد که باعث ایجاد موقعیت‌های کلاهبرداری می‌شود.»
در مورد مجازات جرم کلاهبرداری، همانند ذکر شده در قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری، مجازات به صورت حبس و پرداخت جزای نقدی تعیین شده است. این مجازات شامل:
- حبس از یک تا هفت سال.
- پرداخت جزای نقدی معادل مال یا منافع غیرقانونی که اخذ کرده است.
این اقدامات قانونی به منظور پیشگیری و تنبیه افرادی است که از فناوری برای ارتکاب جرایم کلاهبرداری استفاده می‌کنند و تاثیرگذاری در کاهش جرایم سایبری و حفظ امنیت افراد دارد.
موارد کلاهبرداری از طریق پیامک
کلاهبرداری از طریق ارسال پیامک جعلی به نام سامانه ثنا:
در این روش کلاهبرداری، فرد کلاهبردار با جعل آدرس اینترنتی سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیکی قضایی)، پیامکی حاوی مواردی نظیر ابلاغیه یا ثبت شکایت در سامانه را به افراد ارسال می‌کند. در پیامک، یک لینک پرداخت درج شده است و از افراد خواسته می‌شود که مبلغ ابلاغیه را پرداخت نمایند. به دلیل مبلغ کم، افراد به فریب افتاده و بر روی لینک کلیک کرده و عملیات پرداخت را انجام می‌دهند. این لینک حاوی بدافزاری است که کلاهبرداران از طریق آن به اطلاعات کارت بانکی فرد دسترسی یافته و به صورت غیرمجاز از حساب بانکی آنها پول برداشت می‌کنند. این نوع حمله به نام فیشینگ نیز شناخته می‌شود.
در خصوص پیامک‌های ارسالی از جانب سامانه ثنا، مهم است توجه داشت که قوه قضائیه اعلام کرده است که تمامی پیامک‌ها با سرشناسه “adliran” ارسال می‌شوند و هیچ وقت برای مشاهده ابلاغیه از متقاضیان پول درخواست نمی‌شود.
کلاهبرداری از طریق ارسال پیامک حاوی خدمات دولتی:
این نوع پیامک‌ها معمولاً در مناسبت‌های خاص یا پس از خبرهای مهم ارسال می‌شوند. این پیامک‌ها حاوی محتواهایی مانند ثبت نام کارت سوخت، هدفمندی یارانه‌ها یا قطع یارانه، ثبت نام سبد کالا و موارد مشابه هستند. لینک پرداخت در این پیامک‌ها از افراد خواسته می‌شود که جهت انجام خدمات، اطلاعات بانکی خود را وارد کنند. این لینک نیز حاوی بدافزارهایی است که کلاهبرداران به اطلاعات حساب بانکی فرد دسترسی پیدا کرده و از حساب آنها پول برداشت می‌کنند.
برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری، توصیه می‌شود که در صورت شک، از ارائه اطلاعات شخصی و بانکی از طریق پیامک خودداری شود. در صورت ضرورت، برای پرداخت از کارت بانکی با موجودی کمتر استفاده شود، زیرا کلاهبرداری از طریق کارت به کارت بسیار رایج است.
لاهبرداری از طریق ارسال پیامک حاوی محتوای جوایز:
گاهی اوقات افراد ممکن است پیامک‌هایی با محتوای “شما برنده جایزه شده‌اید” یا “برای دریافت کد تخفیف، بر روی لینک زیر کلیک نمایید” دریافت کنند. همانطور که توضیح داده شد، این لینک‌ها تنها برای دستیابی به اطلاعات بانکی فرد طراحی شده‌اند. در صورت شک، توصیه می‌شود از وارد کردن اطلاعات شخصی و بانکی اجتناب شود. همچنین، اگر اطلاعات دیگری نظیر آدرس منزل خواسته شود، تا اطمینان حاصل نشود، اطلاعات اشتراک گذاری نشود.
پیامک بخشیده شدن جرائم:
یکی دیگر از تکنیک‌های کلاهبرداری ارسال پیامک با محتوای “بخشیده شدن جرائم” است. این پیامک‌ها معمولاً در مورد جرائم رانندگی ارسال می‌شوند، با اظهار مطلبی که اگر تا 24 ساعت آینده 50 درصد از جرائم رانندگی پرداخت شوند، تمامی جرائم بخشیده خواهند شد. همچنین، یک لینک درج شده است که با کلیک بر روی آن و وارد کردن اطلاعات کارت بانکی، افراد به صورت غیرمجاز اطلاعات بانکی خود را از دست می‌دهند. توصیه می‌شود هرگز به این گونه پیشنهادات پیامکی پاسخ داده نشود.
پیامک پیدا شدن گنج:
در یک نوع دیگر از کلاهبرداری اسم ام اسی، پیامکی با محتوای “پیدا کردن گنج در بیابان” ارسال می‌شود. فرد ادعا می‌کند گنجی را پیدا کرده و به کمک فرد دیگری نیاز دارد تا گنج را بفروشد یا به ازای مبلغی از شما خریداری شود. این نوع پیامک‌ها همواره به عنوان تلاش برای کلاهبرداری شناخته شده‌اند و هیچگاه به آن پاسخ داده نشود.
نحوه شکایت از کلاهبرداری از طریق پیامک
برای اقدام به شکایت از کلاهبرداری از طریق پیامک، شخص شاکی باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و یک شکایت مبنی بر کلاهبرداری از طریق پیامک تنظیم کند. در این فرایند، شخص متقاضی باید مدارک مورد نیاز را برای ثبت شکایت ارائه دهد که شامل پرینت حساب بانکی و در صورت امکان، پرینت پیامک‌های ارسالی می‌شود. همچنین، مشخصات فرد شاکی، متهم یا متهمین (اگر دسترسی ممکن باشد) و جزئیات دقیق مورد شکایت باید به طور کامل در شکایت ذکر شود.
قبل از تنظیم شکایت، اشخاص لازم است در سامانه ثنا ثبت نام کنند تا از ابلاغیه‌های مرتبط با جلسات رسیدگی و دیگر موارد مشابه در این سامانه مطلع شوند. همچنین، این سامانه امکان پیگیری شکایت تنظیم شده را فراهم می‌کند.
فرآیند ثبت نام در این سامانه به دو صورت انجام می‌شود: اولا، افراد متقاضی می‌توانند به صورت حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و حساب کاربری خود را ایجاد کنند، یا ثبت نام خود را به صورت آنلاین از طریق سامانه adliran.ir انجام دهند.
دفاتر خدمات قضایی و پلیس فتا بعد از بررسی شکایت کلاهبرداری، آن را به دادسرای صالح ارجاع می‌دهند. دادسرای صالح به عنوان مرکزی برای رسیدگی به جرم کلاهبرداری از طریق پیامک، دادسرای جرایم رایانه‌ای عمل می‌کند. پس از ارجاع شکایت، بازپرس دستور احضار متهم یا متهمین و شکات را در دادسرا صادر می‌کند. سپس ادله و مستندات شاکی و توضیحات متهم توسط دادسرا بررسی شده و تحقیقات مقدماتی توسط پلیس فتا انجام می‌شود.
