مراحل و نحوه بخشش ارث
- بخشش ارث، به موجب انعقاد قرارداد شفاهی عقد هبه یا صلح
بخشش ارث به موجب انعقاد قرارداد شفاهی عقد هبه یا صلح در برخی موارد ممکن است انجام شود. این موضوع معمولاً بستگی به قوانین محلی و شرایط خاص دارد. در برخی موارد، شریعت اسلامی و قوانین مرتبط با آن نیز تأثیر دارد.
در عقد هبه، دهنده هبه (فردی که سهم الارث خود را می‌خواهد به دیگری بدهد) با صفت فاعل، مالی را به فرد دیگری (گیرنده هبه) به عنوان مالک دارایی‌ها اهدا می‌کند. این اهدای مالی به صورت عین موهوبه انجام می‌شود، و گیرنده هبه باید قبول و قبض را تأیید کند تا عقد هبه محقق شود.
در صلح نیز، طرفین می‌توانند توافق کنند تا بخشش ارث به صورت صلحی و بدون تنفیذ قراردادهای رسمی صورت پذیرد.
- بخشش ارث، به موجب قرارداد کتبی عقد هبه یا صلحبخشش ارث می‌تواند به موجب قرارداد کتبی عقد هبه یا صلح صورت گیرد و این قرارداد می‌تواند به دو صورت دستی (به موجب سند عادی) یا با مراجعه به دفترخانه (به موجب یک سند رسمی) تنظیم شود. این قرارداد کتبی عموماً شامل موارد زیر است:
- مشخصات طرفین: در قرارداد کتبی عقد هبه یا صلح سهم الارث، مشخصات هویتی طرفین (دهنده هبه و گیرنده هبه یا طرفین قرارداد صلح) از جمله نام، نام خانوادگی، شماره شناسنامه و آدرس‌های آن‌ها باید ذکر شود.
- شرح موضوع: در این بخش، موضوع دقیق بخشش ارث باید شرح داده شود. این شرح باید به طور کامل و دقیق نشان دهد که چه دارایی‌ها یا مالکیت‌هایی به عنوان هبه به گیرنده داده می‌شود.
- شروط و قوانین: قرارداد باید شروط و قوانین مرتبط با بخشش ارث را شامل شود. این شروط ممکن است شامل مبالغ مالی، زمان تسلیم دارایی‌ها، و دیگر جزئیات مرتبط با معامله باشد.
- تاریخ و امضاها: تاریخ انعقاد قرارداد باید مشخص شود و طرفین باید زیر قرارداد امضا کنند. این امضاها نمایانگر تأیید رسمی انجام معامله هستند.
- ثبت در دفترخانه (در صورت لزوم): در برخی موارد، ممکن است نیاز به ثبت قرارداد در دفترخانه یا مراجع حکومتی مشابه باشد تا قرارداد به صورت رسمی و قانونی ثبت شود. این ثبت می‌تواند اثر حقوقی معنوی به قرارداد بدهد.
درخواست و تحویل مدارک هویتی و مدارک مالکیت و حق تصرف در سهم الارث به دفاتر اسناد رسمی به منظور تنظیم قراردادهای بخشش ارث رویه‌ای معمول در بسیاری از کشورها است. این اقدامات از جمله مراحل مهمی هستند که به منظور اثبات شخصیت و حقوق مالکیت طرفین و شفافیت معامله انجام می‌شوند. به این ترتیب، تدوین و امضای قرارداد در محیط رسمی و حکومتی انجام می‌شود و اثر حقوقی رسمی به آن داده می‌شود.
معمولاً پس از تحویل مدارک مورد نیاز و تنظیم قرارداد، دفتر اسناد رسمی می‌تواند سند رسمی (که شامل مشخصات طرفین، موضوع قرارداد، تاریخ انعقاد، شروط ضمن عقد و دیگر جزئیات مرتبط است) را تهیه و به آن مهر خود را بزند. سپس طرفین زیر این سند رسمی امضا می‌کنند و هر یک از آن یک نسخه تحویل می‌گیرند.
تدوین و امضای قرارداد به این صورت معمولاً به اطمینان از انجام معامله به صورت قانونی و رسمی کمک می‌کند و از ابهامات و اختلافات در آینده جلوگیری می‌کند. همچنین، در برخی کشورها، ثبت قرارداد در دفترخانه یا مراجع حکومتی مشابه ممکن است اجباری باشد تا به عنوان یک اسناد رسمی و قانونی به حساب آید.
تقسیم و بخشش ارث تنها بعد از فوت مورث و تعیین ارثیه‌ای که باقی می‌مانده، انجام می‌شود. پیش از فوت مورث، ارث به اشخاص دیگری متعلق نیست و امکان تقسیم آن وجود ندارد. اگر فردی قبل از فوت خود اقدام به انتقال دارایی‌ها به دیگران می‌کند، این عملیات به صورت هبه یا بیع یا صلح عمری صورت می‌پذیرد و با فوت او تاثیر دارد.
در این موارد، شخص می‌تواند به موجب قرارداد هبه یا صلح یا بیع، دارایی‌های خود را به دیگر افراد انتقال دهد. این عملیات به شکل عقدی انجام می‌شود و موضوعات مالی و شروط مرتبط با آن باید در قرارداد مشخص شوند. این قراردادها نیز باید به صورت رسمی ثبت شوند تا اثر حقوقی داشته باشند.
بنابراین، بخشش ارث و تقسیم آن به دیگری تنها بعد از فوت مورث و تعیین ارثیه امکان‌پذیر است. اما انتقال دارایی‌ها توسط مورث به دیگران در زمان حیات او می‌تواند از طریق عقود هبه، بیع، یا صلح عمری صورت گیرد.
مدارک لازم برای بخشش ارث
مدارکی که لازم است برای بخشش ارث جمع آوری شوند عبارتند از:
- اسناد و اوراق هویتی: اسناد هویتی طرفین (دهنده هبه و گیرنده هبه یا طرفین قرارداد صلح) شامل کارت ملی یا شناسنامه باید ارائه شوند تا هویت طرفین تایید شود.
- گواهی انحصار وراثت: این گواهی نشان‌دهنده حق تصرف وراث در ارث و حق مورث به بخشش ارث است. این گواهی معمولاً توسط دفتر اسناد رسمی یا مراجع مرتبط صادر می‌شود.
- رای دادگاه یا تقسیم نامه تنظیمی: در برخی موارد، تقسیم ترکه و تعیین ارثیه توسط دادگاه انجام می‌شود و رای دادگاه یا تقسیم‌نامه‌ای که توسط دادگاه یا مراجع مرتبط صادر می‌شود، ممکن است به عنوان مدرک مورد نیاز برای بخشش ارث مطلوب باشد.
- مدارک مربوط به پرداخت مالیات بر ارث: در برخی موارد، برای انجام بخشش ارث نیاز به پرداخت مالیات بر ارث و ارائه مدارک مربوط به آن دارید. این مدارک ممکن است شامل اظهارنامه مالیاتی و سایر اسناد مالیاتی باشند.
- مدارک مثبت مالکیت فرد بر مال موضوع ارث: برای اثبات مالکیت فرد بر مالی که قصد بخشش آن را دارد، می‌توانید به مدارک مثل سند رسمی مالکیت، مبایعه‌نامه، یا سند مشابه اشاره کنید.
این مدارک و اوراق می‌توانند در تدوین و امضای قرارداد بخشش ارث و انجام معامله به عنوان مدارک مهم و ضروری مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، همواره توصیه می‌شود که در این مسائل حقوقی به کمک یک وکیل یا مشاور حقوقی مشوره و راهنمایی کنید تا مطمئن شوید که تمام مدارک و مراحل به درستی انجام می‌شوند و به اطمینان از صحت و اثر حقوقی معامله‌تان برسید.
