انتشار تصاویر مبتذل در فضای مجازی
امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و وسعت علم و تکنولوژی و به دنبال آن فضای مجازی با توجه به پیشرفت‌هایی که در این فضا اتفاق افتاده است و به عموم جامعه و تمامی مردم کمک رسانی‌هایی را در جهت فراهم کردن تسهیل خیلی از مسائل برای عموم کرده است به دنبال این موارد مشکلاتی را هم ایجاد کرده است که ممکن است در فضای این بستر ایجاد شود یکی از این مشکلات که موضوع بحث کنونی ما نیز هست همین انتشار تصاویر مبتذل در فضای مجازی می‌باشد. طبق قانون هر کس که در فضای مجازی محتویات مستهجن را انتشار دهد یا مورد معاملات تجارت قرار دهد معامله کند یا توزیع کند و به قصد افساد و تجارت تولید یا ذخیره و نگهداری کند قانونگذار برایش مجازات حبس و جزای نقدی را در نظر گرفته است توجه کرد که اگر به عنوان مفسد فی الارض شناخته نشود این دو نوع مجازات شامل وی خواهد شد که تمامی این موارد به نوع و
میزان و شدت جرم بستگی دارد که کدام نوع مجازات شامل فرد می‌شود و ممکن است هر دوی این مجازات شامل فرد شود. پس باید گفت که طبق قانون انتشار تصاویر مبتذل جرمی باشد مگر در مواردی که با اهداف عقلی و علمی که در راستای آموزش و از این قبیل دست مقاصد باشد پس اگر در موارد موجه انجام نشود انتشار این مورد تصاویر جرم می‌باشد و مجازات خاص خود را در پی دارد.
انتشار تصاویر دیگران در فضای مجازی:
همان طور که تا به حال گفته شد در خصوص انتشار تصاویر مبتذل در فضای مجازی بود اما قانون گذار برای زمانی که فردی تصویر شخص دیگر را در فضای مجازی منتشر کند هم جرم انگاری کرده است و در پی آن مجازات برایش در نظر گرفته است نکته حائز اهمیت این است که باید در نتیجه این انتشار آبرو فرد از بین برود و باعث هتک حرمت وی شود تا بتوان گفت که این جرم واقع شده است پس اگر غیر موارد گفته شده باشد و صرفا انتشار تصاویر فرد بدون این مقاصد باشد و فقط به عنوان مثال برای
شناخته شدن فرد باشد شامل این ماده نمی‌شود.
مواد مرتبط:
ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی:
[جزای نقدی اصلاحی ۱۳۹۹/۱۱/۰۸]- هرکس به وسیله سامانههای رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون (۱۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا صد میلیون (۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره ۱ – ارتکاب اعمال فوق درخصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازاتهای فوق می‌شود. محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه ها و صور قبیحه باشد.
تبصره ۲– هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به پنج میلیون (۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
تبصره ۳ – چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان یافته مرتکب شود چنانچه مفسد فی الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
تبصره ۴ – محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیر واقعی یا متنی اطلاق می شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.
نظریه مشورتی شماره ۷/۹۸/۱۱۹ مورخ ۱۳۹۸/۰۸/۱۱
تاریخ نظریه: ۱۳۹۸/۰۸/۱۱
شماره نظریه: ۷/۹۸/۱۱۹
شماره پرونده: ۹۸-۱۸۶/۱-۱۱۹ ک
استعلام:
مردی علیه همسر خود و شخص ثالثی شکایتی رابا دو عنوان اتهامی برقراری ارتباط نامشروع و ارسال تصاویر مستهجن و مبتذل در فضای مجازی و نیز برقراری روابط نامشروع مطرح و چنین توضیح می دهد که همسر خود علاوه بر برقراری ارتباط نامشروع با فرد ثالث تصاویر حاوی برهنگی خود را نیز در فضای مجازی برای ایشان ارسال نموده است.
سوال: عناوین اتهامی مذکور مشمول تعدد مادی جرم است یا تعدد معنوی؟ یا آنکه یکی از عناوین مقدمه اتکاب بزه دیگر است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
رابطه نامشروع و ارسال تصاویر مستهجن در فضای مجازی دو مقوله متفاوت از هم می‌باشند و صرف ارسال تصاویر مستهجن به فردی، دلالت بر وجود رابطه نامشروع طرفینی ندارد و مرتکب این رفتار طبق تبصره ۲ ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ (ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه‌ای) قابل مجازات است و چنانچه سوای ارسال تصاویر مستهجن، رابطه نامشروع طرفینی نیز احراز شود، ارسال تصاویر به نحوی که در استعلام آمده می‌تواند جزیی از ارکان رابطه نامشروع تلقی شود
و در چنین حالتی موضوع مشمول ماده ۱۳۱ (تعدد معنوی) قانون مجازات اسلامی است. بدیهی است که احراز و تطبیق رفتار مجرمانه با مواد قانونی و عناوین کیفری مقرر در قانون، با توجه به محتویات پرونده به عهده قاضی رسیدگی‌کننده است.
ماده ۷۴۳ قانون مجازات اسلامی:
[جزای نقدی اصلاحی ۱۳۹۹/۱۱/۰۸]-هرکس از طریق سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد:
الف) چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آنها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزای نقدی از پنج میلیون(۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال است.
ب) چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونتآمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
تبصره – مفاد این ماده و ماده (۱۴) شامل آن دسته از محتویاتی نخواهد شد که برای مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر تهیه یا تولید یا نگهداری یا ارائه یا توزیع یا انتشار یا معامله می‌شود.
ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی:
(اصلاحی ۱۳۹۹/۱۱/۰۸)- هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا صد و پنجاه میلیون (۱۵۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
